Pięć lat i co dalej?
Po upływie 5 lat urządzenia metrologiczne muszą zostać wymienione lub ponownie zalegalizowane. Podejmując decyzję o wyborze trzeba wziąć pod uwagę kilka czynników, przede wszystkim koszty. Różnice cenowe między legalizacją a wymianą na nowy wcale nie są jednak duże.
Wskazania wodomierzy i ciepłomierzy są podstawą do rozliczeń. Dlatego podlegają prawnej kontroli zmierzającej do wykazania, czy spełniają one wymagania techniczne i metrologiczne określone we właściwych przepisach.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki z dnia 8 stycznia 2008 roku urządzenia pomiarowe mogą być stosowane przez okres pięciu lat od pierwszego dnia roku następującego po roku dokonania legalizacji. Oznacza to, że przed upływem tego okresu powinny zostać zdemontowane i poddane ponownej legalizacji lub wymienione na nowe, gdyż wskazania urządzeń pomiarowych, którym skończył się okres legalizacyjny, nie mogą być wykorzystywane do rozliczeń kosztów zużycia.
- Wodomierze oraz ciepłomierze o nominalnym strumieniu objętości nie większym niż 500m3/h, z wyłączeniem ciepłomierzy zwężkowych i ciepłomierzy składanych, uzyskują legalizację na okres pięciu lat począwszy od pierwszego dnia stycznia roku następującego po roku, w którym legalizacja została dokonana. W przypadku ciepłomierzy, ten sam okres dotyczy par czujników temperatury oraz przetworników przepływu. Aktualność legalizacji potwierdza cecha legalizacyjna określająca podmiot, który dokonał legalizacji oraz rok jej dokonania. Cecha w przypadku wodomierzy oraz ciepłomierzy przyjmuje najczęściej formę plomby ołowianej, naklejki lub hologramu umieszczonego na obudowie – mówi Jan Bejszer, dyrektor techniczny BMETERS Polska.
Urządzenia pomiarowe muszą zostać zgłoszone do ponownej legalizacji w sytuacji, gdy minął okres legalizacji lub gdy ulegną awarii, zostaną naprawione i przywrócone do pracy. Legalizację trzeba przeprowadzić przed wprowadzeniem urządzenia na rynek i nie później niż przed ponownym zamontowaniem. Podobnie postępuje się, gdy przyrząd ma zniszczoną cechę legalizacyjną albo wymagane prawnie oznaczenia. Oczywiście alternatywą jest wówczas także wymiana wodomierza czy ciepłomierza na nowy.
Wprowadzenie do obrotu lub użytkowanie wodomierzy lub ciepłomierzy bez dowodów kontroli metrologicznej lub nie spełniających wymagań jest karane grzywną. Warto wiedzieć, że te same zapisy ustawy "Prawo o miarach" z dnia 11 maja 2001r. Art. 26 dotyczą także osób, które stosują lub tylko przechowują w stanie gotowości do użycia przyrządy pomiarowe nieposiadające aktualnej cechy legalizacji.
Legalizacja i regeneracja
Podczas pięciu lat użytkowania na wodomierzach i ciepłomierzach gromadzi się osad mineralny z wody (zwłaszcza ciepłej i gorącej), który poruszany przez strumień przepływający przez urządzenie powoduje zużycie części mechanicznych. Dlatego wymagana jest wymiana lub ponowna legalizacja urządzeń.
Ponowna legalizacja jest czasochłonna. Trzeba najpierw wodomierze lub ciepłomierze wymontować z sieci i dostarczyć do punktu legalizacyjnego. Na okres legalizacji zwykle zastępuje się je innymi egzemplarzami posiadającymi ważną cechę legalizacyjną. Realizuje się to najczęściej partiami: wymienia określoną liczbę urządzeń, a po otrzymaniu już zalegalizowanych egzemplarzy wymienia się kolejną i tak aż do zalegalizowania wszystkich.
Cała ta procedura wiąże się z kosztami. Zapłacić trzeba za pracę instalatorów oraz ponieść wysokie koszty logistyczne związane z częstymi transportami małych partii urządzeń przeznaczonych do legalizacji. Ponadto cały proces rozciąga się bardzo mocno w czasie. Do tego dochodzi opłata za legalizację oraz naprawę wodomierzy i ciepłomierzy. Są one czyszczone, regulowane, uszczelniane tak, aby mogły pracować przez kolejne pięć lat spełniając wymogi metrologiczne. Dodatkowo urządzenia powtórnie legalizowane posiadają jedynie 2-letnią gwarancję, zamiast 5-letniej w przypadku nowych.
- W przypadku wodomierzy jednostrumieniowych oraz ciepłomierzy z mechanicznym przetwornikiem przepływu koszt serwisowania jest na ogół wysoki. Ze względu na duży stopień zużycia elementów mechanicznych oraz naprężeń występujących podczas pięcioletniej pracy urządzenia trzeba wymieniać jego części na nowe. – zaznacza Jan Bejszer.
O ile więc sama usługa legalizacji zawsze pozostaje rozwiązaniem tańszym niż zakup nowych urządzeń, to po uwzględnieniu wszystkich opłat okazuje się, że różnica w cenie jest niewielka.
Wymiana wodomierzy i ciepłomierzy na nowe
Jest to rozwiązanie tylko niewiele droższe, ale za to bardziej atrakcyjne, ponieważ proces wymian trwa zdecydowanie krócej i nie potrzeba dysponować dodatkowymi urządzeniami w celu zapewniania rotacji wymian. Od strony logistycznej również ponosi się mniejsze koszty. Przyrządy pomiarowe są co pięć lat coraz lepsze, nowocześniejsze i bardziej precyzyjne. Producenci ciągle podnoszą parametry metrologiczne swoich produktów, wprowadzają ułatwienia w eksploatacji. Decydując się na wymianę wodomierzy i ciepłomierzy na nowe zyskujemy również przede wszystkim pięcioletnią gwarancję obejmującą cały okres legalizacyjny, co w porównaniu do roku lub dwóch lat w przypadku powtórnej legalizacji najczęściej jest argumentem decydującym.
